“Песні старой Еўропы – старажытныя беларускія народныя песні” (The Songs of Old Europe – Ancient Belarusian Folk Songs) – гэта першы дакументальны фільм пра беларускі  альклор, зроблены ў ЗША і менавіта для англамоўнага гледача. Этнографы і фалькларысты лічаць традыцыйныя спевы беларусаў найстаражытнейшымі песнямі на тэрыторыі Еўропы, і іх дагэтуль можна пачуць у беларускіх вёсках у аўтэнтычным выкананні. Беларусы валодаюць непараўнальным культурным багаццем. Падчас аднаго вяселля, якое магло доўжыцца два тыдні, ад сватання да святочнага застолля, выконвалася да пяцісот песен! На жаль, вельмі мала людзей нават у Беларусі ведаюць, наколькі старая і ўнікальная наша спеўная культура. Гэты неацэнны скарб сапраўды варты ўвагі і шанавання. Рэжысёркай стужкі стала выпускніца сіетлаўскага Інстытута мастацтваў Воля Дземка. Яна нарадзілася і жыла ў Мінску, але  мат часу праводзіла ў палескай вёсцы з бабуляй і дзядулем; у 2003 годзе яна пераехала ў ЗША.

У народныя песні Вольга закахалася яшчэ на Радзіме, калі пачула выступ калектыву Guda, пасля чаго колькі год сама спявала ў складзе гурту. Нават у Сіэтле яна працягвае займацца спеўнай архаікай і з’яўляецца кіраўніком фальклорнага гурту VOLYA. Вольга распавядае: “Нашы песні – як піраміды для егіпцян, некаторыя з іх нават паходзяць з таго ж часу, а гэта сведчыць аб іх каштоўнасці. Але большасць беларусаў ставіцца да іх як да чагосьці другараднага, нецікавага, нявартага. Я лічу, што гэта – ад недахопу ведаў, таму мы і вырашылі стварыць гэты фільм, каб ён, магчыма, адкрыў камусьці нешта новае, паказаў Беларусь, дагэтуль не вядомую, ці забытую, – самабытную, з багатай спадчынай і вельмі кранальную. У стужцы адлюстравана сувязь і пераемнасць традыцый і сучаснасці, таму мы мяркуем, што фільм будзе цікавы і дарослым, і моладзі, і маленькім гледачам.”

Праца над фільмам доўжылася пяць год. Асноўная частка здымкаў ладзілася на Паўночным Захадзе Ціхаакіянскага ўзбярэжжа ЗША, дзе мэтанакіравана шукаліся месцы, якія б нагадвалі беларускую прыроду. Але ў 2011 годзе Вольга прыязджала ў Беларусь са здымачным абсталяваннем, каб выехаць ў этнаграфічную экспедыцыю па аддаленых вёсках – Тонеж, Слабада, Стадолічы, што на Гомельшчыне, і Дзятлавічы на Брэстчыне. “Бабулі былі вельмі радыя, што да іх прыехала рэжысёрка з Амерыкі, а калі яны даведваліся, што мае бабуля і дзядуля з вёскі Вялікі Малешаў, якая знаходзілася літаральна ў дваццаці кіламетрах ад іх вёскі, ганарыліся: “Наша дзяўчына!”, – згадвае Вольга. – Вельмі хваляваліся, ці патрапяць яны ў фільм хаця б на пару секунд, ці пабачаць іх людзі з іншых краін. Ня так даўно я тэлефанавала ў вёску Дзятлавічы і даведалася, што за апошні год два маіх спеўных анёла сышлі ў іншы свет…

Тэма стужкі, як на сучаснага гледача, – даволі спецыфічная, але група пастаралася стварыць фільм дынамічны, інфармацыйны, насычаны яркімі колерамі і гукамі, прывабны для людзей розных густаў. У фільме прысутнічаюць унікальныя архіўныя кадры з пачатку і канца XX ст., экспедыцыйныя хронікі 1990-х гг., эпізоды рыцарскіх баталій і турніраў, знятыя на фестывалях сярэднявечнай культуры; ўсё гэта гарманічна паяднана з камп’ютарнай графікай і анімацыйнымі ўстаўкамі, а галоўнае – суправаджаецца якасна запісанай музыкай. Эксклюзіўныя інтэрв’ю для стужкі далі такія адмыслоўцы, як этнамузыколаг Тамара Варфаламеева, гісторык Сяргей Трацяк, музыкі Іван Кірчук і Алег Хаменка. У саўндтрэк фільма ўвайшло больш за сотню старажытных песен у выкананні як аўтэнтычных спевакоў, так і шырока вядомых у Беларусі і па-за межамі гуртоў – этна-трыа “Троіца”, Guda, Vuraj ды інш.

Першы амерыканскі фільм пра беларускі фальклор можна лічыць сапраўды народным. Яго падтрымалі ахвяраваннямі і справамі людзі з розных куткоў Беларусі і Амерыкі. Рэжысёрка Вольга Дземка ўклала ў працу і свае грошы: яна правяла краўдфандынгавую кампанію, а для завяршэння мантажу аформіла яшчэ два ўласныя крэдыты. Сродкі на выданне дыскаў таксама збіраліся пры дапамозе краўдфандынгу – з той мэтай, каб аўтэнтычным спевакам, “спеўным анёлам” беларускай зямлі, засталася добрая памяць пра іх удзел у праекце. “Колькі нам яшчэ гадоў засталося? Дзесяць? Можа, пятнаццаць. А потым сыдуць апошнія нашы бабулі, а разам з імі знікнуць і песні, – мяркуе Вольга. – Гэты фільм, і ўвогуле ўвесь праект, – з тых спраў, якія робіш, таму што не рабіць немагчыма, а часу застаецца ўсё менш.”

Сайт фільма: belarusian-songs.com

Дакументальны фільм “Песні старой Еўропы – старажытныя беларускія народныя песні” створаны Волей Дземкай, The Songs of Old Europe LLC, пры дадатковай фінансавай падтрымцы 187 асобных ахвяраванняў.

Фестывалі і ўзнагароды:
Пераможца – Лепшы паўнаметражны дакументальны фільм, CIFF Creation International Film Festival 2016, летняя сесія, Атава, Канада Удзельнік – XIV Cine Pobre Film Festival 2016, кастрычніцкая сесія. Сусветная прэм’ера, 16-га кастрычніка , 2016 г., Лас Паз, Паўднёвая Баха, Мексіка WorldFest-Houston, 50-ты міжнародны кінафестываль у Хьюстане 2017 г.
Плацінавая ўзнагарода “Рэмі”, катэгорыя “Кінавытворчасць этнічных фільмаў і відэаматэрыялаў аб культуры”. 29 красавіка 2017 г., Хьюстан, штат Тэхас, ЗША
Удзельнік – 23-ці міжнародны кінафестываль ЛІСТАПАД, Нацыянальны конкурс / Беларуская панарама. Еўрапейская і нацыянальная прэм’ера 5 лістапада 2016 г., кінатэатр “Перамога”, Мінск, Беларусь
Пераможца, катэгорыя “Лепшы дакументальны фільм”, бронза FAME’US International Film Festival 2016, зімовая сесія
Удзельнік – Міжнародны кінафестываль у Рычмандзе 2017 г. Амерыканская прэм’ера, 3 сакавіка 2017 г., Рычманд, штат Вірджынія, ЗША
Удзельнік – Mind The Indie Film Festival MTIFF 2017, 1 чэрвеня 2017 г., Плоўдзіў, Балгарыя

Кінагрупа

Рэжысёр і прадзюсар – Воля Дземка
Здымкі – Воля Дземка, Джордан Свенсан, Аляксандр Алейнікаў,
Крыc Моўблі, Сара Мустэлін

Анімацыя – Юлія Рудзіцкая
Камп’ютарная графіка – Анатоль Тадорскі
Рэжысёр і прадзюсар: Воля Дземка (Volya Dzemka)
Нарадзілася і вырасла ў Мінску, з 1998 па 2002 навучалася ў БДУ на хімічным факультэце. З 2003 г. жыве ў г. Сіэтле, ЗША. У 2010 скончыла Інстытут мастацтваў г. Сіэтла па спецыяльнасці “камерцыйны фатограф”, прымала ўдзел у шэрагу конкурсаў і выстаў. У 2018 г. скончыла праграму бакалаўрыята Інстытута мастацтваў г. Сіэтла “Стварэнне лічбавых фільмаў і відэавытворчасць”. Воля працавала прадзюсарам, рэжысёрам, асістэнтам рэжысёра і аператарам-пастаноўшчыкам ў шэрагу кароткаметражных фільмаў, рэкламных ролікаў і музыкальных кліпаў.

Аніматар: Юлія Рудзіцкая
Нарадзілася ў Мінску. Скончыла факультэт дызайна і візуальных камунікацый БДУ і Школу анімацыйнай рэжысуры “ШАР” (Масква). З 2003 г. працуе як рэжысёр і аніматар у розных жанрах ад музыкальнага відэа, сацыяльнай рэкламы да моўшн-дызайна, з асноўным фокусам на кароткаметражнай анімацыі. Аўтарскія анімацыйныя фільмы Юліі Рудзіцкай дэманстраваліся на мностве міжнародных кіна- і анімацыйных фестываляў па ўсім свеце ад Партугаліі да Японіі і атрымалі шматлікія ўзнагароды. Юлія выкладала кампутарную графіку і анімацыю ў школе-студыі “ШАР” і выступала з майстар-класамі на розных міжнародных анімацыйных форумах. Зараз жыве і працуе ў Нью-Йорку.

Кінааператар: Джордан Свенсан (Jordan Swenson)
Джордан нарадзіўся і зараз працуе ў якасці кінааператара, займаецца мантажом і колеракарэкцыяй фільмаў і відэа у г. Сіэтле, ЗША. Пасля завяршэння сярэдняй школы Джордан паступіў на вайсковую службу, дзе ён правёў дзевяць гадоў і быў удзельнікам дзвюх баявых аперацый на Сярэднім Усходзе. Джордан атрымаў ступень бакалаўра ў Інстытуце мастацтваў г. Сіэтла па спецыяльнасці “Стварэнне лічбавых фільмаў і відэавытворчасць”. Ён працаваў над стварэннем рэкламных ролікаў, кароткаметражных фільмаў розных жанраў (баевікі, камедыя, драма, фільмы жахаў), музыкальных кліпаў, карпаратыўных відэа, кароткаметражных дакументальных і эксперыментальных фільмаў.

Кінааператар: Аляксандр Алейнікаў Аляксандр нарадзіўся, жыве і зараз працуе ў Мінску. Скончыў тэатральны факультэт БДАМ па спецыяльнасці кінааператар, а таксама факультэт экранных мастацтваў па спецыяльнасці “рэжысура відэафільма”. З 2009 г. працаваў у якасці аператара і аператара-пастаноўшчыка ў серыялах, кароткаметражных фільмах, музыкальных кліпах, рэкламных роліках, а таксама над сваімі ўласнымі творчымі праектамі. Аляксандр атрымаў некалькі міжнародных прэмій і дыпломаў у Варшаве, Маскве і Рызе. З 2010 г. выкладае аператарскае мастацтва ў Мінскай школе-студыі Андрэя Палупанава, а таксама праводзіць майстар-класы па аператарскай працы для інвалідаў пры майстэрні сацыяльнага кіно.

Прымаў удзел у стварэнні незалежнага конкурсу кароткаметражных фільмаў “Кінаспрынт”.

Камп’ютарная графіка: Анатоль Тадорскі
Анатоль нарадзіўся ў вёсцы Дзятлавічы Брэсцкай вобласці, скончыў Брэсцкі педагагічны ўніверсітэт. Зараз працуе ў галіне кніжнай графікі, станковага жывапісу, сітадруку,  ультыплікацыі і камп’ютарнай графікі. Удзельнік шэрагу выстаў. Жыве ў г. Брэсце.