Мядзведзь з’яўляецца героем шматлікіх беларускіх легенд, паданняў і казак. У фальклоры і міфалогіі беларусаў пашыраны матыў пра паходжанне мядзведзя ад чалавека, які, пераапрануўшыся ў кажух поўсцю вонкі, спрабаваў наплохаць Бога. Вобраз мядзведзя ў калядным гурце звязаны з ідэямі здароўя, сілы, плоднасці і багацця. У пэўнай ступені яго можна разглядаць і як духа дзікай прыроды, з якім трэба дамовіцца, каб жыць у ладзе на наступны год.