Мы чуем пра Каляды і адразу згадваем калядную зорку – самы пазнавальны і найбольш вядомы сёння сімвал Калядаў, надыход святак і з’яўленне калядных гасцей 👴 👵 🐐 🐺🐻 🕊 🐎

У кожным рэгіёне Беларусі свае адметныя формы каляднай зоркі, якія раскрываюць той ці іншы сэнс тутэйшай каляднай традыцыі

Асновай для прынта сталі здымкі паводле этнаграфічных крыніц XX ст. 📸

1️⃣ Падобнага кшталту зорка вядома па фотаздымку з в. Малыя Жухавічы Карэліцкага раёна (снежань 1915 г). Зорку вялікага памера насіў гурт хлопчыкаў-каляднікаў

2️⃣ Сваімі абрысамі зорка в. Вялікае Стахава Барысаўскага раёна супадае з пашыраным арнаментальным сімвалам, мае ўпрыгожванні з рознакаляровых стужак, мацаваных да рагоў зоркі. Стужкі на канцах маюць папяровыя кветкі. Вобраз суадносіцца з ідэальным нябесным садам (Выраем), пра які спяваюць у калядных песнях. Згадваецца ў калядках і пра цуд – узімку на свята распускаюцца кветкі

3️⃣ Выява гэтай зоркі ўзята са знакамітага фотаздымка з гуртом каляднікаў з Горацкага павета на Магілёўшчыне ў 1903 г. Дэкаратыўнае аздабленне суадносіцца з сімволікай нівы (ромбы з зубцамі). У калядных песнях важную ролю граюць пажаданні росту збожжа (дастатку)

4️⃣ Адзін з распаўсюджаных відаў каляднай зоркі – рознакаляровыя промні з пышнымі пампонамі. Цэнтральнае кола падзелена на чатыры часткі, што суадносіцца з салярным сімвалам і колам года (чатыры асноўныя святы, накірункі свету, пары года). Зорка канца ХІХ – пачатку ХХ ст. захоўваецца ў Расійскім этнаграфічным музеі.

5️⃣ Гэтая зорка-ліхтар з в. Багданаўка Лунінецкага раёна. Свечка ў цэнтры вылучае розныя фігуры (пераважна жывёл), якія гледачы бачаць звонку як цені. Фігуркі ўнутры рухаюцца і змяняюцца, распавядаючы калядную казку

6️⃣ Вобраз гэтай зоркі – сонейка. Каляды – святочны перыяд, прымеркаваны да зімовага сонцастаяння. Ад яго сонейка падымаецца вышэй і дзень прыбывае. Ня дзіўна, што зорка сваім выглядам суадносіцца з дзённым свяцілам

7️⃣ Зорка зробленая з саломы. Залаты колер – святло зоркі і цяпло. Спалучае сімволіку сонца (кола) і зямлі (ромбы). Салома, якая мае дачыненне да збожжа/хлеба, у народнай міфалогіі ўвасабляе плоднасць. Падобныя зоркі вядомы на Заходнім Палессі і Міншчыне

8️⃣ Зорка з в. Дубае Пінскага раёна. Незвычайнай формы рознакаляровая зорка была рухомай і круцілася падчас абыходу. Вядома па фотаздымку 1930-х гадоў

9️⃣ Зорка мае восем асноўных прамянёў. Таму калядоўшчыкі, якія неслі гэтую зорку, восем разоў спявалі віншавальную песню і трымалі запаленыя свечкі ў руках. Такія зоркі рабілі ў Хоцімскім раёне з фанеры ці шчыльнай паперы

Гэтыя зоркі суправаджалі гурты каляднікаў, якія ў чароўны час Крывых вечароў хадзілі па свеце і неслі людзям долю ❤️