Што і як рабіць на Дзяды?

Безумоўна, традыцыйная беларуская абраднасць у сваіх формах завязана на традыцыйным укладзе жыцця, што ўсведамляе наяўнасць ў кожнага гаспадара сваёй сядзібы. Жыццё ў гарадах накладае свае абмежаванні, але гэта не значыць, што мы не можам запрасіць Дзядоў да сябе. Мы прапануем вам сваё бачанне святкавання Дзядоў ва ўмовах кватэры:

Наведайце і прывядзіце ў парадак могілкі сваіх продкаў. Калі не паспелі на Радаўніцу павязаць рушнічок ці стужачку на крыж — зрабіце гэта зараз, каб нябожчык не стаяў голым. У нашай краме можна набыць прыгожую і лаканічную тканіну-памятку з тканымі канцамі для вашых продкаў. Таксама можна пакінуць адмысловы ліхтарык, каб трохі пагрэць памерлых падчас халодных лістападаўскіх дзён і начэй. І не забудзьцеся на пачастунак. Хоць Дзяды і адляцелі ў Вырай, яны ўсё яшчэ застаюцца нашымі сваякамі і як ніхто іншы маюць патрэбу ў клопаце аб іх.
Прыбярыце ў кватэры! Каб прапрапрапрабабулі не было сорамна за сваіх прапрапрапраўнукаў. Не забудзьцеся працерці вокны — інакш за гарадскім пылам і не пабачыце, хто завітаў.
У двухпакаёвай кватэры ў цэнтры Менска надзвычай цяжка пабудаваць лазню і напусціць добрай пары. Але, як мінімум, прыняць гарачы душ пасля ўсіх прыборак варта. Можна пакінуць і мыла з губкай — раптам хто з Дзядоў усё ж дабярэцца да ваннай?
На Дзяды мае сэнс таксама і сервіроўка стала. На стале мусіць быць няцотная колькасць страў, але кожная страва падаецца ў дзьвюх талерках — такім чынам Вы не пакрыўдзіце ані жывых, ані памерлых. Не забудзьцеся паставіць асобны набор прыбораў для Дзядоў! Абавязковая страва на Дзяды — куцця, а каб душы раней пачулі, што іх чакаюць, гаспадыня можа пакласці на вакенца першую страву, напрыклад, першую ладку.
Нарэшце падрыхтоўка скончана! Цяпер застаецца толькі запрасіць Дзядоў да сябе. Дзеля гэтага варта адчыніць фортку і загукаць продкаў. Наколькі магчыма, прыгадайце кожнага пайменна. Таксама не будзе залішнім запаліць агеньчык на вакне: з аднаго боку, ён будзе гэтакім ”маячком” для продкаў, а з іншага — па яму Вы самі зможаце пабачыць, калі душа заляціць у дом па вячэру. Таксама сустракаецца варыянт запрашэння з абыходам з запаленай свечкай тройчы вакол стала. У нашай краме Вы зможаце набыць як рознага кшталту свечы, так і адмысловыя ліхтарыкі.

Па сканчэнні вячэры неабходна развітацца з Дзядамі. Напрыклад, такім чынам: тры разы пырснуць вадой вакол стала і прамовіць “Святыя Дзяды, вы сюды прыляцелі, пілі і елі, ляціце ж цяпер да сябе”. Пасля сябе пакіньце трошкі ежы на стале да ранку, каб перад адлётам у Вырай душы падсілкаваліся. З раніцы ж рэшткі аддайце птушкам ці іншым жывёлам.

Падчас святочнай вячэры варта размаўляць пра продкаў, згадваць іх саміх ды іх дзеі. Нельга за сталом брудна лаяцца і сварыцца, каб Дзядам не было прыкра за сваіх нашчадкаў. І самае галоўнае: Дзяды збіраюць увесь род разам, як жывых ягоных чальцоў, так і ўжо памерлых. Запрашайце сваіх сваякоў — хай продкі бачаць, наколькі трывалая сям’я, у вытокаў якой яны стаялі.

І хай Дзяды Вам спрыяюць!

У крамах Этнацэнтра РАГНА Вы можаце знайсці ўсё неабходнае для святкавання Восеньскіх Дзядоў!